Abdulrazak Gurnah, fitues i Çmimit Nobel për Letërsinë, ka eksploruar gjatë gjithë karrierës së tij transformimet historike dhe sociale të Afrikës Lindore, duke ndjekur mënyrat se si individët përballen me jetën para, gjatë dhe pas sundimit kolonial. Romani i tij i fundit, Theft (New York, Riverhead Books, 2025, 256 faqe), rikthen lexuesin në Zanzibar pas lëvizjes së pavarësisë, duke portretizuar individë të formuar nga pasojat e kolonializmit dhe pasiguria e një kombi në ndryshim.
Romani ndjek jetët e Karim, Fauzia dhe Badar. Raya, nëna e Karim, e cila u detyrua të martohej e re, e lë djalin në kujdesin e prindërve të saj kur martohet dhe zhvendoset në Dar es Salaam. Karim, një student inteligjent, fiton një bursë dhe më pas një punë qeveritare, duke u martuar me Fauzian, një ish-studente që dëshironte të bëhej mësuese. Badar, i braktisur nga familja adoptive, punon si shërbëtor në shtëpinë e Raya dhe Haji-t. Akuzat e padrejta e detyrojnë të kërkojë punë në një hotel, me ndihmën e Karim. Martesa e Karim dhe Fauzias dëmtohet nga hyrja e një vullnetareje angleze, dhe ndërkohë Fauzia dhe Badar afrohen, duke lënë mundësinë për një të ardhme të re, ndërsa Karim niset për një stazh në Europë.
Gurnah përshkruan me kujdes situatën socio-politike të Zanzibarit pas pavarësisë, duke përmendur forcën e re të sigurisë, incidentet e kohës dhe ndikimet e jashtme. Gjenerata e vjetër reflekton barrën e së kaluarës: Raya dhe Haji, së bashku me të tjerët, mbajnë brenda vetes hidhërimin dhe kujtimet e dhimbshme, ndërsa personazhet më të rinj përpiqen të ndërtojnë jetën e tyre.
Romani thekson gjithashtu ndikimin e fuqive globale në Afrikë, përmes investimeve dhe turizmit, duke zbuluar një lloj grabitjeje moderne që përputhet me titullin Theft. Marrëdhënia e Karim dhe Fauzias me Geraldinen, vullnetaren britanike, tregon një tjetër formë të ndikimit të huaj, ku interesat personale dëmtojnë jetët e të tjerëve.
Theft sjell një portret të gjallë të jetës fetare dhe kulturore në Zanzibar, me përmendje të lutjeve, leximit të Kur’anit, festimeve të Eid-it dhe agjërimit gjatë Ramazanit. Përdorimi i anglishtes së përzier me Kiswahili dhe arabisht nënvizon rezistencën kulturore dhe thellon përvojën e lexuesit.
Si në veprat e tjera të Gurnah, romani shqyrton fatin e subjekteve postkoloniale të lidhura me historinë e tyre publike. Edhe pse fundi ofron shpresë, lexuesi ndjen barrën e së kaluarës që nuk largohet lehtë. Theft është një vazhdimësi e traditës së Gurnah-it: një zë për të heshturit dhe një reflektim mbi pasojat e kolonializmit në identitetin dhe jetën e Afrikës Lindore.
KAQPATA
