Më 14 maj 1955, në Varshavë, Bashkimi Sovjetik dhe shtatë aleatë të tij europianë nënshkruan një traktat ushtarak që do të njihej si Pakti i Varshavës. Anëtarët përfshinin: Bashkimin Sovjetik, Shqipërinë, Poloninë, Rumaninë, Hungarinë, Gjermaninë Lindore, Çekosllovakinë dhe Bullgarinë. Ky organizëm kishte si qëllim mbrojtjen e vendeve anëtare ndaj një sulmi të mundshëm nga jashtë dhe vendosjen e një komandimi të unifikuar ushtarak nën udhëheqjen e Bashkimit Sovjetik.
Pakti u formua si reagim ndaj përfshirjes së Gjermanisë Perëndimore në NATO më 9 maj 1955, që sipas Bashkimit Sovjetik paraqiste një kërcënim për sigurinë e vendeve komunistë.
Roli i Shqipërisë në Paktin e Varshavës
Shqipëria u bë anëtare themeluese e Paktit, duke marrë pjesë në takime politike dhe ushtarake dhe duke kontribuar në strategjinë e përbashkët mbrojtëse. Për vendin tonë, kjo ishte një mundësi për të forcuar lidhjet me bllokun lindor dhe për të siguruar mbështetje ekonomike dhe ushtarake.
Megjithatë, marrëdhënia me Bashkimin Sovjetik u tensionua shpejt gjatë viteve 1960. Shqetësimet kryesore lidhen me:
- Devijimet ideologjike të Bashkimit Sovjetik nën udhëheqjen e Nikita Khrushchevit.
- Shqetësimet për pavarësinë kombëtare dhe ndikimin sovjetik në vend.
- Nevoja për bashkëpunim alternativ, sidomos me Kinën komuniste.
Arsyet për daljen e Shqipërisë nga Pakti
Në vitin 1961, pas mosmarrëveshjeve ideologjike dhe politike, Shqipëria filloi të distancohej gradualisht nga struktura sovjetike. Në vitin 1962, vendimi u formalizua me daljen e Shqipërisë nga Pakti i Varshavës. Ky vendim kishte disa ndikime kryesore:
- Pavarësia ideologjike dhe politike – Shqipëria theksoi se nuk do të ndjekë politika që cenonin doktrinën marksiste-leniniste.
- Orientimi drejt Kinës komuniste – vendi kërkoi ndihmë ekonomike dhe ushtarake jashtë orbitës sovjetike.
- Isolimi nga blloku lindor – marrëdhëniet me vendet anëtare të Pactit u ftohën, duke vendosur Shqipërinë në një pozicion të veçantë gjeopolitik.
Pasojat e shkëputjes
Dalja nga Pakti i Varshavës shënoi një moment historik për Shqipërinë, duke e vendosur vendin në një rrugë të pavarur brenda bllokut komunist. Ndikimi sovjetik u zvogëlua, ndërsa vendi zhvilloi një politikë të jashtme të orientuar drejt partnerëve selektivë dhe ruajti pavarësinë kombëtare gjatë Luftës së Ftohtë.
Nga themelimi i Paktit të Varshavës në 1955 deri tek dalja e Shqipërisë në 1962, historia e vendit tonë tregon një rrugë të veçantë të diplomacisë dhe ideologjisë. Shqipëria tregoi se, edhe brenda një blloku të fuqishëm ushtarak dhe politik, vendet e vogla mund të mbajnë autonomi dhe të ndjekin politikë të pavarur.
KAQPATA
